Er gaan regelmatig verhalen rond over collega kwekers welke veel vogels niet in conditie kunnen krijgen en ziekten in hun vogelbestand hebben. Het is soms zo hardnekkig dat het bijna onmogelijk lijkt om uit deze negatieve spiraal te breken.
Hoe kan dat en hoe kun je uit deze spiraal breken? De oorzaak en oplossing zijn lastig te beschrijven omdat beiden vele afhankelijkheden hebben. Toch zijn er wel wat handvaten te geven die grip op de situatie geven. Om te beginnen zijn er de ziekte veroorzakers. Een aantal veel voorkomende ziekteveroorzakers bij vogels (en in ons geval zebravinken) zijn flagelaten, e-coli, salmonella, campylobacter, ornithose en megabacterie. Allen vervelend, maar goed te bestrijden middels preventieve maatregelen en medicatie. Over deze ‘ziektes’ is al veel geschreven en voor de geïnteresseerde liefhebber is er overal erg veel bruikbare informatie te vinden over de ziektebeelden en behandeling. Een goede ontwikkeling ! Dacht ik tenminste…
De laatste maanden hoor ik steeds meer goedbedoelde tips over wat je kunt doen om ziektes te voorkomen en hoe ze te behandelen. Soms zitten daar hele nette oplossingen bij, maar even vaak zijn ze puur slecht te noemen.
Ziektebeeld
Veel liefhebbers verdiepen zich niet, of te weinig, in de veel voorkomende ziektes. Hierdoor zijn ze niet bekend met de ziektebeelden die bij de verschillende ziektes/aandoeningen horen. Daardoor worden problemen pas in een erg laat stadium herkend. Meestal pas nadat de problemen overduidelijk getoond worden en er al meerdere slachtoffers zijn gevallen. Het is dus erg verstandig om je juist wel te verdiepen in de ziektebeelden van de veel voorkomende ziekten en aandoeningen.
Medicatie
Het verstrekken van medicatie is voor veel liefhebbers bijna even standaard als het verstrekken van voer. Preventief kuren tegen flagelaten, e-colie, salmonella, campylobacter, ornithose en megabacterie is eerder regel dan uitzondering. Mensen die preventief voeren/kuren kunnen we verdelen in grofweg 3 groepen.
Drie groepen
De eerste groep
Deze groep mensen zoekt de oplossing in hygiëne en verzorging met daarnaast het verstrekken van natuurlijke middelen welke een bewezen remmende werking hebben op verschillende ziekteverwekkers. Denk dan bijvoorbeeld aan het aanzuren van het drinkwater en grit / maagkiezel om daarmee de krop, de maag en de darmflora in topconditie te krijgen en te houden, zodat ziekteverwekkers geen kans krijgen.
De tweede groep
Deze groep is vooral bezig met het verstrekken van preventieve kuurtjes. Meestal zo vlak voor de kweek en de rui. Een kuurtje ESB3, een kuurtje tegen flagellaten of nog liever een cocktail waarmee je in een klap alle veelvoorkomende ziekteverwekkers aanpakt. Zolang men middelen gebruikt zonder antibiotica kan ik daar nog wel enigszins in mee gaan. Zodra het nodig is om antibiotica te gaan gebruiken is het een must om dat pas na overleg met een kundig dierenarts te gaan verstrekken.
De derde groep
Over deze groep mogen we ons gerust zorgen maken. Het is een groep liefhebbers die gemakzucht en/of onwetendheid combineren met bewust negeren van de algemeen bekende waarschuwingen m.b.t. het misbruiken van antibiotica. Deze liefhebbers mengen standaard medicijnen door het eivoer en drinkwater. Bijna altijd gaat het om een cocktail tegen veel voorkomende ziekteverwekkers en steevast zit er een breed spectrum antibiotica in verwerkt
Wijsheid
Wat is nou de beste aanpak? Dat is een goede vraag. Ikzelf ben geneigd om vooral de eerste en tweede groep te volgen. Met name bij grote vogelbestanden kun je waarschijnlijk niet helemaal om reactief kuren heen. Toch is het verstandig om het in de basis vooral te zoeken in preventieve verzorging middels een doordachte verzorging, hygiëne en natuurlijke middelen.
Het is een gegeven dat ziekteverwekkers standaard in elke vogel en vogelhok aanwezig zijn. Gezonde vogels kunnen drager zijn van een ziekteverwekker. Dit kan normaal gesproken geen kwaad. Pas wanneer een vogel verzwakt zal hij er gevoeliger voor worden. Dit kan bijvoorbeeld zijn tijdens de rui, kweek of bij nestjongen. Het hoeft dan nog steeds niet nodig te zijn om te gaan kuren…ook niet preventief. De truc is om de vogels dusdanig sterk te maken dat ziekteverwekkers geen kans krijgen.
Een aantal maatregelen kunnen zijn:
-
Geef de vogels ruim voldoende rust buiten de broedperiode
-
Ga niet met erg jonge vogels kweken. Vogels moeten eerst goed uitgroeien en op kracht komen voordat ze worden ingezet voor de kweek. Zo ben je verzekerd van een gedegen basis in de gezondheid
-
Voorkom overbevolking – te veel vogels in een hok geeft stress en zeker geen rust. Het heeft beslist een zeer negatieve uitwerking op de weerstand
Rust
-
Zorg er voor dat de dagen niet TE lang zijn. 15/16 uren licht is meer dan voldoende
- Probeer op vaste tijden te voeren, verstoor de vogels niet te veel. Gun ze rust!
Regelmaat
-
Zorg voor een schone, droge omgeving. Een te vochtige, vuile omgeving drukt te veel op de weerstand van de vogels. Het is pure onzin dat een vuile omgeving goed voor de opbouw van weerstand is
- Drinkwater dagelijks verversen en verschoon de flesjes regelmatig. Zorg ook voor schone voerbakken
-
Laat de bodembedekker en zitstokken niet te vuil, vochtig of stoffig worden. Met name een schone, droge bodem is van groot belang
-
Zorg dat er constant voldoende verse lucht wordt aangevoerd
Reinheid
-
Selecteer niet alleen op kleur, formaat en model. Selecteer ook op vitaliteit. Vogels welke heel alert en vitaal zijn leveren steevast goede resultaten. Zowel tijdens de kweek als tijdens wedstrijden (TT’s). Vogels welke nooit 100% in conditie komen altijd uitselecteren en afvoeren. Deze vormen een risico voor de gezondheid van het vogelbestand
-
Selectie begint al in het nest. Nestjongen welke teveel achterblijven in de groei een aantekening meegeven en gelijk uit selecteren (en soms zelfs gelijk afvoeren). Deze vogels zullen veelal conditieproblemen hebben in het volwassen leven en ook deze vogels vormen een risico voor de gezondheid van het vogelbestand
-
Selecteer streng op ouderlijke kenmerken. Vogels met afwijkende ouderlijke kenmerken niet weer inzetten. Alleen de meest vruchtbare en zorgzame vogels gebruiken
Selectie
In het begin zullen deze extra selectie criteria tot pijnlijke beslissingen leiden, maar na verloop van tijd zal het zeker vruchten afwerpen! Gezonde, krachtige vitale vogels die zelden medicatie nodig hebben.
Aankoop
Het is bij iedereen bekend…en toch gaat het hier bijna altijd mis: Aankoop vogels gelijk inzetten voor de kweek of uit laten vliegen in een vlucht vol met eigen vogels. Doe aankoop vogels NOOIT bij je eigen vogels in het hok. Zet ze minimaal een maand apart. Het is misschien wat lang, een overbodige luxe is het zeker niet. Ook al zijn de aangekochte vogels kerngezond, door de stress van het uitvangen, vervoeren en de voor hen totaal vreemde omgeving zijn ze wellicht vatbaar geworden voor ziekteverwekkers uit het hok van de vorige eigenaar of juist die je zelf in het hok hebt zitten. Voor je het weet is de balans verstoord en zit je met de spreekwoordelijke gebakken peren…
Tot slot
Het hierboven beschreven verhaal en de genoemde maatregelen zullen zeker leiden tot een gezonde vitale basis. Er zijn voldoende kwekers die deze regels hanteren en daardoor weinig tot geen ziektes in het hok hebben. En een mooie bijkomstigheid, grotere nesten van 4 of meer jongen die ook allemaal gezond en zeer vitaal uitvliegen.